عنوان /موضوع آموزشی : بهترین تغذیه در زنگ تفریح

گروه هدف : اولیای دانش اموزان ومدارس- دانش اموزان

مقدمه :

بعد از يک روز طولاني در مدرسه، بچه‌ها با گرسنگي به خانه مي‌‌آيند.

آيا فکر کرده‌ايد که، براي کودکتان چه غذايي درست کنيد؟ آيا آن غذا را دوست دارد يا نه؟

آيا غذايي را که شما با اشتياق درست کرده‌ايد، مي‌خورد؟ و يا از شما غذاي ديگري مي‌خواهد؟

تمام اين ها مسائلي است، که فکر مادران را به خود مشغول داشته است. والدين مي‌خواهند که فرزندانشان سالم و سرحال باشند. آنها پول براي خريد خوراکي، به فرزندان خود نمي‌دهند، زيرا غذاي داخل خانه را سالم مي‌دانند. امّا تا به حال فکر کرده‌ايد که اگر فرزندانتان غذاي خانه را دوست نداشته باشند، چه بايد کرد؟

متن آموزشی :

1- گروه هدف مورد نظر چه چیزی را باید یاد بگیرد ( بداند ) ؟

به‌طور کلي مدرسه براي کودک بسيار مفيد است. از اين نظر که کودک ياد مي‌گيرد چگونه با بچه‌هاي هم‌سن و سال خود بازي کند و براي سالم بودن چه کارهايي مي‌تواند انجام دهد.او ياد مي‌گيرد که چه غذايي سالم است؟ و چگونه و براي چه غذاهايي پول خود را بايد خرج کند .

آيا شما تا به حال به کودک خود غذايي داده‌ايد که با خود به مدرسه ببرد؟ اين غذا بايد چه ويژگي‌هاي داشته باشد؟

غذايي که به کودک خود مي‌دهيد بسيار مهم است، چرا که مقدار انرژي لازم براي کودک، توسط اين غذا فراهم مي‌شود. بچه‌ها بايد غذاهاي متنوع و سالم بخورند تا فعال و سرزنده باشند.

اين غذا بايد از نظر تغذيه‌اي سالم باشد، راحت و آسان به مدرسه برده شود و نبايد هضم آن به قدري سنگين باشد که اشتهاي کودک به شام را از بين ببرد.

اين غذا بايد:

- مقداري پروتئين داشته باشد. اين پروتئين مي‌تواند: گوشت، پنير يا تخم مرغ باشد.

- داراي مقداري سبزيجات باشد.

- داراي مقداري ميوه تازه باشد.

- به‌ همراه اين غذا بايد مقداري آب يا شير نوشيده شود.

- شيريني، آب نبات، تافي و ... حذف شود.

- از نا‌ن‌ها يا بيسکويت‌هاي غله (مانند: نان يا بيسکويت گندمي، جويي و...) استفاده شود.

- هيچ گونه مزه، طعم و رنگي به آن اضافه نشده باشد.

البته اين نکته را فراموش نکنيد که بايد اشتهاي فرزند خود را در نظر بگيريد و به مقدار لازم هر کدام از موارد فوق را به او بدهيد.

اگر غذايي براي بردن به مدرسه نداشته باشيد، ميوه ي تازه و آجيل  از بهترين مواد غذايي مي‌باشند، زيرا اين مواد غذايي علاوه بر توليد انرژي زياد باعث افزايش قدرت فکري کودک مي‌شود.

به‌طور کلي اگر کودکان بين غذاي سالم و ناسالم فرق بگذارند و سعي کنند که از غذاي سالم استفاده کنند، در بزرگسالي هم ميل به خوردن غذاي سالم دارند. پس اگر به سلامت فرزند خود اهميت مي‌دهيد، از همين امروز غذاي مغذي و انرژي‌دار به کودک خود بدهيد.

2 - گروه هدف بعد از یادگیری چگونه باید رفتار کند( عملکرد ) ؟

به کودکان خود اجازه ندهیدکه بيشتر از 2 ساعت تلويزيون نگاه کنند يا بازي‌هاي کامپيوتري انجام دهند، زيرا ممکن است،کودک شما به علت کم غذايي دچار سوء‌تغذيه شود.

بعضي والدين مي‌گويند: بچه ي من، فقط وقتي تلويزيون نگاه مي‌کند، غذا مي‌خورد. پس کمي تلويزيون را روشن مي‌کنم تا غذايش را بخورد. اين نکته را فراموش نکنيد که در هنگام تماشاي تلويزيون، غذا به خوبي هضم و جذب نمي‌شود. پس هر چند که کودک شما کم اشتهاست، ولي براي غذا خوردن، او را در مقابل تلويزيون قرار ندهيد، زيرا شايد مقداري به وزنش اضافه شود، ولي عواقب بدي را در پيش‌رو خواهد داشت.

شما به کودک خود مي‌توانيد غذايي سالم و خوشمزه بدهيد، مثل ساندويچ کره و عسل ، مرغ، تن ماهي و تخم‌مرغ و ... .

به‌عنوان نوشيدني هم مي‌توان آب، شير و آب‌ميوه خانگي و ... به او داد.

اين نکته را نيز بايد بدانيد که انواع نوشيدني‌هاي گازدار را به کودک خود ندهيد، زيرا اين نوشيدني‌‌ها به علت داشتن قند زياد، جلوي اشتهاي کودک را مي گيرند. همچنين باعث پر ادراري، سوء‌تغذيه و دندان‌درد مي‌شوند. همان طور که گفته شد، شير بهترين نوشيدني براي کودک است. اما اگر شير را به شکل شيرکاکائو به کودک بدهيد،فوايد آن کاهش مي يابد، زيرا کاکائو محتوي ماده اي بنام اگزالات است و اين ماده بسيار فعال بوده و با املاح داراي 2 بار مثبت مثل کلسيم ترکيب مي شود. پس کلسيم شير کاکائو کمتر از شير ساده جذب مي شود. به طور کلي شما مي‌توانيد با نخريدن اين نوشيدني‌هاي مضر، روش صحيح غذا خوردن را به کودک خود آموزش بدهيد. کودکان خود را به ورزش کردن، عادت دهيد. اين امر باعث مي شود که، غذاي مغذي ‌تري را بخورد و به همان نسبت رشد فکري و بدني کامل ‌تري را داشته باشد.

براي اين منظور با کودک خود ورزش کنيد و يا حتي بازي کنيد، چرا که در اين بازي کردن‌ها، کودک شما فعاليت مي‌کند و به همان نسبت غذايي سالم مي‌خورد. شما مي‌توانيد هنگامي که کودکتان ورزش مي‌کند، با او باشيد و او را تشويق کنيد. اين امر باعث مي‌شود که کودک علاقه زيادي به ورزش کردن نشان دهد. کودک خود را تشويق به خوردن صبحانه کنيد. کودکاني که صبحانه نمي‌خورند، از دريافت مقدار زيادي مواد مغذي مانند: کلسيم ، آهن، فيبرهاي غذايي، انواع ويتامين‌ها از جمله ويتامين‌هاي B2 و B3 محروم مي شوند.

پس، بياييد از دوران کودکي، به فرزندان خود روش درست غذا خوردن را ياد بدهيم.

طرز صحیح رفتار با بچه پرخاشگر

بچه هایی که اسباب بازی بقیه را می گیرند، دوستان شان را هل می دهند و گریه همه را در می آورند، برای خود و دیگران مشکل آفرین اند. هر چه زودتر به این بچه ها توجه کنید آینده بهتری خواهند داشت.برای بسیاری از والدین پی بردن به این که کودک آن ها به سختی می تواند با هم سالان خود کنار بیاید و قلدر است، ناراحت کننده است. قلدری کودکان چه لفظی و چه فیزیکی می تواند به بروز رفتارهای خشونت آمیز و ناتوانی کودک در برقراری ارتباط صحیح با هم سالان منجر شود.

برچسبی که روی رفتار فرزندتان می زنید زمینه شکل گیری رفتار بعدی بچه هاست. همان قدر که ممکن است قلدری بچه ها باعث نگرانی خانواده شود، این احتمال هم وجود دارد که خانواده فکر کند، فرزند زرنگی دارد و به کارهایش بخندد و به آن افتخار کند.

«محسن کوچولو این روزها قد کشیده و دندان هایش ریخته اما از همیشه قلدرتر و بداخلاق تر شده است. مادرش می ترسد او با پرخاشگری هایش در مدرسه هم با بچه های دیگر درگیر شود و با دیگران کنار نیاید.

مدرسه ای که محسن را برای پیش دبستانی پذیرفته بود اکنون او را برای کلاس اول ثبت نام نمی کند و این موضوع پرخاشگری را در وی بیشتر کرده. محسن می گوید:همه دوستانم در این مدرسه اند و من نمی خواهم به مدرسه دیگری بروم. من اصلا مدرسه نمی روم.

او قبل از بهانه مدرسه نیز به بهانه توجه به بچه کوچک تر خانواده پرخاشگری می کرد و می گفت که هیچ کس او را دوست ندارد. محسن پنهانی برادر کوچکش را آزار می داد و می گفت:برو گم شو! تو این خونه هیچ کس تو رو نمی خواد!

بچه های پرخاشگر در خانواده ها کم نیستند. آنها به مادرشان جواب تندی می دهند و برای پدرشان قلدری می کنند، خواهر و برادر و دوستانشان را اذیت می کنند و بسختی می توان با آنها کنار آمد، اما کنار آمدن با این کوچولوهای عصبانی و قلدر نیز راه حلی دارد.»

نه تنها محسن بلکه همه بچه های زورگو یا قلدر به اقدام های اورژانسی خانواده نیاز دارند تا قبل از تثبیت این رفتار دردسرساز اصلاح شوند. کمک های اولیه برای اصلاح رفتار کودک زورگو را با ما تمرین کنید:

بچه زرنگش خوبه!

برچسبی که شما روی رفتار فرزندتان می زنید زمینه شکل گیری رفتار بعدی بچه هاست. مثلا «صف شلوغه اما اگه زرنگ باشی می تونی زود خرید کنی و بیای.» یا اگر وقتی کودکتان توانسته کار بد همسالش را جبران کند و مثل او کتکش بزند بگویید:« آفرین خوب حق ات را گرفتی» این نمونه ها به کودک پیام می دهد که زورگویی یا شبیه زورگو ها شدن نامش زرنگی است و خوب است. رشد رفتار منفی بچه ها در اینجا تمام نمی شود ممکن است قدم بعدی همان کتک کاری با کوچک ترها، افتخار دانستن مخالفت با بزرگ تر ها و... باشد.

آیا فردای قلدری را دیده اید؟

1-اغلب فرزندانی که رفتار قلدری آنها اصلاح نشود ممکن است از پیشرفت درسی در حد استعدادشان عقب بمانند.2- روابط اجتماعی ضعیفی با خانواده و جمع همسالان پیدا کنند.3- علاقه مندی آنها در گروه های مختلف مردم به سمت افراد قلدر مسلک برود یا بخواهند در کنار افراد ضعیف قرار بگیرند تا به حرف شنوی، آنها دست پیدا کنند. 4- آسیب های اجتماعی مانند اعتیاد، بزهکاری و... در بین بزرگسالان زیاد پیش می آید از اهمیت پیشگیری در دوران کودکی،کودک زورگو خبر می دهد.

 خواستن توانستن نیست!

اینکه می گویید کودکتان حرفش را با زور به کرسی می نشاند یعنی چه؟ چند بار در هفته؟بیشتر به چه کسانی؟ در مورد یک موضوع یا همیشه؟ اگر تعداد رفتارهای زورگویی او دائمی شده است و نه فقط حساس بودن به بعضی مسائل، به این فکر کنید که منبع قدرت اش کجاست؟ ممکن است فرزندتان بدن قوی دارد پس با فرستادن به ورزش، استفاده از لقب های مثبت مثل پهلوان، بیان داستان های قدیمی مانند زندگی پهلوانان در کمک به دیگران و... به زور جسمی اش جهت بدهید. اگر به خواسته اش نمی رسد داد و بیداد و گریه راه می اندازد، یعنی فکر می کند این نقطه ضعف شماست پس شروع به بی اعتناعی کنید.

راه حل های عملی برای تربیت بچه پرخاشگر

اگر پرخاشگری های کودک تلافی جویانه است بایستی کودک را از آزار و اذیت کردن دور کنیم تا مجبور نباشد برای تلافی و انتقام، افراد دیگر را اذیت کند.اگر کودک شما سعی می کند پرخاشگری را وسیله جلب توجه قرار دهد باید راه های دیگری را برای شاخص شدن به او نشان دهیم تا ناچار نباشد از روش خشونت برای جلب توجه استفاده کند.

گاهی احساس فقدان، کودکان را عصبانی و خشن می کند. اگر این فقدان جایگاه عاطفی کودک باشد سخت تر می تواند آن را درک کند تا از دست دادن یک اسباب بازی. روان شناسان دلایل پرخاشگری را اغلب بیرونی می دانند. اگر کودکان شما به این حد از پرخاشگری رسیده اند توصیه می شود رفتار و روش های خود را نیز بررسی کنید. شاید شما هم تغییراتی در رفتار خود داده اید که کودک احساس افسردگی می کند. اگر او احساس کمبود توجه می کند و فکر می کند دوستش ندارید، سعی کنید با رفتار خودتان این حس را از بین ببرید.

یک برنامه ضدقلدری داشته باشید

اعمال محدودیت برای کنترل پرخاشگری از توصیه هایی است که مشاوران خانواده و روان شناسان کودک پیشنهاد می کنند. مثلا چیزی را به کودک می دهید که باید بدهید و او با صدای معمولی درخواست کرده است، یا این که در صورتی او را به یک گردش روزانه ببرید که رفتار رضایت بخشی از خود نشان داده است و... .

زورگویی و عاقبت آن

رفتارهای پسندیده را بوضوح تشریح و پاداش ها و کیفرهای آنها را بیان کنید. برای خوش خلقی و بد خلقی، پاداش ها و تنبیه هایی در نظر بگیرید. سعی کنید آگاهی کودک را به رنجی که بر اثر پرخاشگری او در افراد یا حیوانات به وجود می آید، افزایش دهید و به او بفهمانید که این رفتار چه عاقبتی دارد. اگر کودکان به هم پرخاشگری می کنند از کودک مورد خشونت قرار گرفته دلجویی کنید، نه از کودک پرخاشگر.

انجام تمرین های آرامش بخش

رفتارهای منطقی و آرام کودکتان را تشویق و خیلی به آن توجه کنید.
فیلم های خشن یا بازی های جنگی و... را با جایگزین های جذاب دیگر عوض کنید.
روش درست جذاب شدن و زرنگی را با حرف زدن و الگو معرفی کردن در واقعیت یا داستان به او یاد دهید.
هرچه مشاجره، کشمکش و... کمتری در خانه رخ دهد، فرزندتان میل به آرامش بیشتری نشان خواهد داد.
با او منطقی باشید و در برابر او به زور متوسل نشوید تا او به جبران رفتار شما با دیگران قلدری نکند.
ارتباط با مدرسه فرزندتان را بیشتر کنید تا کودکتان بداند مراقبش هستید.

سميه مقصودعلي/پرسشي از دکتر نسرين اميري روان‌پزشک کودک و نوجوان
چگونه فرزندمان را مستقل بار بياوريم؟

بخش عمده‌اي از پرسش‌هايي که به دست «سلامت» مي‌رسد، به «فرزندپروري» و «آداب تربيت» اختصاص دارد و در ميان اين سؤال‌ها يکي از پرتکرارترين شکايت‌هاي والدين به وابستگي کودکان برمي‌گردد...

بهترين زمان براي مطالعه چه زماني است

هر کس بنا بر تجربه يا تحقيق خود زمان يا زمانهاي خاصي را براي مطالعه پيشنهاد مي کند. به راستي بهترين زمان براي مطالعه چه موقعي است؟ چه زماني حافظه توانايي بيشتري براي به خاطر سپاري مطالب دارد؟ در چه هنگامي از شبانه روز، مغز کارايي بالاتري دارد؟ و خلاصه اينکه در چه زماني بايد درس خواند تا بتوان حد اکثر استفاده را از درس و يادگيري برد؟ 
پاسخ به اين پرسشها متفاوت است. عده اي معتقدند شب و خصوصا آخر شب، زماني مناسب براي مطالعه و يادگيري است و برعکس، عده اي ديگر عقيده دارند که مناسب ترين زمان براي يادگيري اوايل صبح است.
گروهي که معتقدند مطالعه آخر شب مناسب تر است، ميگويند چون خواننده بعد از مطالعه مي خوابد ذهن فرصت کافي براي پردازش اطلاعات دارد و مطالب خوانده شده بهتر در حافظه تثبيت مي گردد. لذا مطالب براي مدت طولاني تري در حافظه باقي مي ماند. در واقع اين گروه معتقدند از آنجا که در هنگام خواب مطلب يا اطلاعات جديد ديگري وارد حافظه نمي شود لذا فرصت کافي براي پردازش اطلاعات وارده است. 
آنان معتقدند با اين روش مطالب خوانده شده بهتر به خاطر سپرده مي شوند و کمتر فراموش مي گردند، زيرا خواب فرصتي بسيار مناسب براي ماندگاري آنها در حافظه است. 
گروهي که مطالعه در صبح زود را پيشنهاد مي کنند عقيده دارند که يادگيري نياز به مغز آماده وسر حال و بدون خستگي دارد . اين عده معتقدند با مغز خسته نمي توان چيزي را به درستي آموخت. در واقع اصل را بر آمادگي مغز مي دانند. اينان بر اين عقيده هستند که چون در شب مغز استراحت کرده و شخص خستگي ذهني ندارد لذا هنگام صبح آمادگي بيشتري براي يادگيري دارد و آنچه در صبح خوانده شود بهتر در حافظه باقي مي ماند، به همين دليل مطالعه در اوايل صبح را پيشنهاد مي کنند.

تفاوت صبح زود با آخر شب 

اخيرا عده اي از محققين نظره اي داده اند مبني بر اين که ساعات بين 30/8 تا 30/6 بعد از ظهر بهترين زمان براي مطالعه است 
اين پژوهشگران مي گويند: علم جديد« علم گاه زيست شناسي» مي گويد در هر ساعت از شبانه روز انسان استعداد و توانايي خاصي دارد. طبق عقايد قبلي پزشکان انسان طي ساعات مختلف شبانه روز در يک حالت تعادل پايدار به سر مي برد. 
اما يافته هاي اخير علم گاه زيست شناسي( کرونوييو لوژي) نشان مي دهد، بدن انسان در طي شبانه روز متحمل تغييرات زيادي در اين زمينه مي شود و در هر ساعت از روز توانايي خاصي دارد. 
اين محققين معتقدند حافظه کوتاه مدت و سرعت انتقال فکري در بيشتر افراد در ساخت آخر صبح تا اوايل بعد از ظهر به بيشترين حد فعاليت مي رسد. بهترين زمان براي فعال شدن حافظه دراز مدت از ساعت30/6تا30/8 بعد از ظهر است بنابراين اين اوقات زماني بسيار مناسب براي مطالعه به شمار مي رود. در ساعت آخر شب و اوايل صبح ميزان حافظه دراز مدت، درک مطلب و فراگيري دروس در کمترينم حد ممکن است . 
از همين نکته بايد استفاده کرد و به دانش آموزان توصيه کرد و زماني که حافظه دراز مدت فعاليت چنداني ندارد کم تر مطالعه کند. همچنين مي گويند: ميزان احساسات فرد نسبت به درد به طور کلي در طي روز افزايش مي يابد و در هنگام شب به حد اکثر مي رسد. طبق بررسي هاي انجام شده در زنان باردار نيز بيشترين شروع ساعات درد زايمان 12 نيمه شب تا 4 صبح است.

زمان دقيق مطالعه

 
واقعيت اين است که هيچ زماني به طور دقيق و انحصاري براي مطالعه وجود ندارد ؛ يعني دقيقا نمي توان مشخص کرد که در چه هنگامي بايد مطالعه و در چه موقعي از آن پرهيز کرد بلکه هر وقت احساس کرديد که مي توانيد مطالعه کنيد درس خواندن را شروع کنيد. 
زمان مطالعه بستگي به خود شما دارد که چه موقعي از نظر جسمي و رواني آمادگي لازم را داريد. اگر نسبت به زمانهاي خاص براي مطالعه شرطي شده ايد آن اوقات بهترين زمان مطالعه است .
فرضا اگر هميشه عادت داريد صبح ها در مکان مشخص مطالعه کنيد آن زمان و آن مکان براي شما بسيار مناسب است زيرا نسبت به زمان و مکان مطالعه شرطي شده ايد تا آمادگي بيشتري براي تمرکز و يادگيري داريد.
به ياد داشته باشيد که بلافاصله پس از غذا خوردن( خصوصا ناهار يا شام) مطالعه نکنيد؛ زيرا با پر بودن معده خون به طرف آن هجوم آورده تا غذا هر چه سريعتر هضم گردد و در نتيجه خون کمتري به مغز مي رسد و احساس خواب آلودگي به فرد دست داده و سطح هوشياري مغز کاهش مي يابد . بنابراين پس از صرف غذا کمي استراحت کرده و بعد مطالعه را شروع کنيد.

7 بعد ازظهر: متابوليسم در اوايل عصر بالاترين حد خود را دارا است و در ساعت اوليه صبح پايين ترين حد را . اين حقيقت که سرعت متابوليسم در نيمه هاي شب کاهش مي يابد، به مبتلايان سرطان اميد تازه اي مي بخشد . سلول ها در حالت «کند» خود در مقابل داروهاي خاصي کمتر آسيب پذيرند و با زمان بندي صحيح وعده هاي مصرف مواد ضد سرطان مي توان کارايي آنها را افزايش داد. داروهاي ضد آسم و مسکن ها نيز در ساعات آخر عصر مؤثر ترند و اثرات جانبي کمتري را بر جاي مي گذارند. اما مخاطب اصلي ما دانش آموزان ، داوطلبان کنکور و دانشجويان هستند که بايد در ساعت هاي مختلف با توجه به آمادگي جسماني و ذهني مطالعه کنند و لزوما نبايستي در يک زمان بسيار کوتاه که شايد حافظه بلند مدت با کوتاه مدت قدري بيشتر فعال هستند، مطالعه کنند.

راهکارهایی برای متقاعد کردن بهتر کودک

مجموعه: روانشناسی کودکان

متقاعد کردن کودک با جملات منفی امکان پذیر نیست

روشهایی ساده برای متقاعد کردن کودکان
آیا متقاعد کردن کودک کار سختی است؟ خوب است بدانید که راهکارهایی ساده ای برای متقاعد کردن بهتر بچه ها وجود دارد.
خیلی از اوقات والدین با فرزندان خود بر سر این که حرف شان را گوش نمی دهند، دچار مشکل می شوند. در این مقاله به راهکارهایی اشاره می شود که به شما کمک می کند در متقاعد کردن کودک کم نیاورید.

1- همیشه بگویید که می خواهید فرزندتان چه کاری انجام دهد، نه این که چه کاری انجام ندهد.
بسیاری از ما به راحتی وارد چرخه ای از جملات منفی می شویم که به سرعت تبدیل به نق زدن می شود. عباراتی مانند، اتاقت را نامنظم نگذار، کفش هایت را دور از هم پرت نکن، چند بار به تو بگویم که خواهرت را هل نده… در زندگی روزمره ما فراوان یافت می شود.

ما مدام از جملات منفی استفاده می کنیم و انتظار داریم فرزندان ما آنچه که به آن ها می گوییم را انجام دهند! متقاعد کردن کودک با جملات منفی امکان پذیر نیست. پیشنهاد می شود به جای استفاده از جملات منفی، از جملات مثبت استفاده نمایید تا نتایج موثرتری بگیرید و سبب متقاعد کردن کودک شود.
مثلا بگویید بیا اتاقت را مرتب کنیم و اضافی ها را دور بریزیم یا این که جای کفش ها در جاکفشی است. بهتر است آن ها را آنجا بگذاری.

2- انتخاب پیش پای او بگذارید.
اگر به کودک خود گفتید، عجله کن لباس بپوش، مدرسه ات دیر می شود؛ و دیدید که به حرف شما توجه نمی کند می توانید با قرار دادن انتخاب در پیش پایش، او را به سمتی که می خواهید هدایت کنید و این رفتار سبب متقاعد کردن کودک می شود.

سوالاتی که در آن به کودک حق انتخاب می دهد برخی اوقات معجزه می کند و باعث می شود کودک با حرف شما موافقت کند.

برای مثال می توانید برای متقاعد کردن کودک از او بپرسید: برای امروز صبح لباس قرمزت را می پوشی یا لباس آبی را؟ یا اگر از نوشتن تمرین های مدرسه سرباز زد از او بپرسید: چه زمانی می خواهی تکالیفت را انجام دهی؟
امروز یا فردا؟ و یا مثلا اگر در هنگام غذاخوردن مخالفت می کرد از او بپرسید که اول بروکلی را امتحان می کنی یا هویج را؟ 

به غرزدن های کودک واکنش مثبت نشان دهید

3- از طریق زبان، با فرزند خود ارتباط برقرار کنید.
ایجاد ارتباط با فرزندتان در زبان و جملاتی که استفاده می کنید می تواند ابزاری قدرتمند در افزایش تمایل او به گوش دادن به شما باشد.
بهتر است که خود را جای فرزندتان قرار دهید. برای مثال از عباراتی مانند این استفاده کنید؛ من هم مانند تو می دانم که کلی کار باید انجام دهی. و یا این که تو هم مثل من متوجه هستی که نوشتن تکالیف روی میز مرتب راحت تر است.

استفاده از کلمه “مانند” در مکالمات برای این که تمایل فرزند را به گوش دادن به حرف والدین بیشتر کند، مفید است و می تواند عزت نفس و رابطه او با پدر و مادرش را افزایش دهد و ناخودآگاه باعث متقاعد کردن کودک می شود.

4- پیش از انجام کار از او تشکر کنید.
ما اغلب بعد از این که کسی برایمان کاری انجام داد از او تشکر می کنیم. اما چه می شود اگر پیش از انجام کار از او تشکر کنیم؟
این کار اغلب برای بچه ها جواب می دهد، چرا که آن ها معمولا دوست دارند که مورد تشکر و تقدیر واقع شوند به خصوص از طرف والدینشان.

بنابراین دفعه بعد که از فرزندتان می خواهید دست هایش را بشوید، به میز ناهار بیاید یا تلویزیون را خاموش کنید، به سرعت از او تشکر کنید. زمانی که از آن ها تشکر می کنید آن ها نسبت به کاری که می خواهند انجام دهند احساس مسئولیت پیدا می کنند و این موضوع سبب متقاعد کردن کودک می شود.

5- همیشه دلایل خود را بگویید.
اغلب ما انتظار داریم که بچه ها بدون اینکه درک درستی از آنچه که از آنها می خواهیم داشته باشند، آن کار را انجام دهند. با توضیح دادن اینکه چرا ما کاری را از آن ها می خواهیم، احتمال بیشتری به حرف ما گوش فرا می دهند.

برای مثال می توانید از آن ها این گونه درخواست کنید: آیا می شود صدای موسیقی را کمتر کنی؟ برای این که می خواهیم با تمرکز بیشتری روی کارهایی که می خواهیم انجام دهیم فکر کنیم.

در هنگام خرید می توانیم از آن ها بخواهیم: آیا می شود به من در حمل کیسه های خرید کمک کنی؟ برای این که تعدادشان زیاد است و با یک بار نمی توانم همه آن ها را بیاورم.

همیشه دلایل خود را برای انجام کاری که انتظار داریم کودک انجام دهد به او بگوئیم

6- به غرزدن های آن ها واکنش مثبت نشان دهید.
برخی از کودکان عادت دارند که نسبت به هرچیزی غر می زنند. شما می توانید با بازخورد مناسب با استفاده از جملات مثبت به آن ها کمک کنید که این عادت خود را کنار بگذارند.

برای مثال اگر فرزند شما شکایت می کند و می گوید: من خیلی گرمم هست! می توانید اینگونه واکنش نشان دهید: آه تو می خواهی کمی خنک تر شوی. چه چیزی حالت را بهتر می کند؟ می خواهی پنجره را باز کنی یا این که ژاکتت را دربیاوری؟
این برخورد باعث می شود که کودک کمتر غر بزند، کمتر شکایت کند و راه حل های متفاوتی را در پیش رو ببیند.

7- به فرزندتان کمک کنید تا از کلمه نمی توانم استفاده نکند!
کلمه “نمی توانم” اغلب در مکالمات استفاده می شود و باعث می شود امکان دستیابی به موفقیت از بین برود. برای اینکه فرزندتان را از این عادت خارج کنید، کارهایی را که می تواند انجام دهد یا تغییر دهد را برای او پررنگ کنید. کودک شما مدام در حال تغییر است. بنابراین این که الان نمی تواند کاری را انجام دهد یک حالت گذراست.

اگر فرزند شما می گوید که نمی توانم تمرین ریاضی را انجام دهم، اینگونه به او واکنش نشان دهید که: نه! تو فقط هنوز نتوانسته ای راه حل مناسبی برای این مسئله پیدا کنی. یا این که بگویید تو تمرینات جدول ضرب را انجام داده ای فقط مانده است تقسیم را انجام دهی.

ایده اصلی این است که بیشتر راجع به مواردی صحبت کنید که فرزندتان می تواند انجام دهد نه آنچه که نمی تواند! کمک کنید که ذهنیت فرزندتان را نسبت احتمال انجام کارها بازتر کنید تا زندگی او کمی آسانتر شود.

آیا تاکنون با کودکانی مواجه شده‌اید که برای به‌دست آوردن کوچک‌ترین چیز آن‌قدر داد و فریاد به راه مي‌اندازند که والدینشان کلافه مي‌شوند و عاقبت درخواست آنها را مي‌پذيرند؟

والدین زیادی هستند كه به دلایل مختلف از جمله عدم اطلاع از مهارت فرزندپروری، نداشتن احساس مسوولیت در مورد آینده فرزندان، نداشتن صبر و حوصله، برخوردهای هیجانی و احساسی و... به‌راحتی به درخواست‌های غیرمنطقی آنها عمل می‌کنند.

در مقابل درخواست‌های غیرمنطقی این بچه‌ها باید چه رفتاری انجام داد؟

برای رسيدن به پاسخ این سوال، با دکتر پیمان هاشمیان، روان‌پزشك، فوق‌تخصص كودك و نوجوان و استاديار دانشگاه علوم پزشكي مشهد به گفت‌وگو نشسته‌ايم.

• در مقابل کودکی که می‌خواهد هر چیزی را به زور و با جیغ و فریاد به‌دست آورد، باید چه رفتاری داشت؟

- نباید به جیغ‌های آنها اعتنا کرد. وقتی یک کودک با جيغ‌زدن يا پرخاشگري به خواسته‌های خود می‌رسد چون از این رفتار خود امتیاز و پاداش مي‌گيرد و برايش لذت‌بخش است، بنابراین می‌آموزد كه این رفتار را تکرار کند. اگر پدر و مادر به جيغ‌‌زدن فرزندان خود توجه كنند، اين رفتار را در او تقويت مي‌كنند.

• چه راهکاري برای جلوگیری از این رفتارها پیشنهاد می‌کنید؟
در چنين وضعيتي بايد از تكنيك ناديده گرفتن، استفاده كرد. يعني وقتي يك كودك تلاش مي‌كند فراتر از قوانين و مقرراتي كه برايش وضع شده، امتيازي بگيرد ما باید از تكنيك ناديده گرفتن استفاده كنيم. يعني در كنار او هستيم ولي نه به او نگاه می‌كنيم نه با او حرف می‌زنیم، فقط خودمان را مشغول مي‌كنيم بدون اين‌كه با او ارتباط برقرار كنيم. اين طوري كودك متوجه مي‌شود بدون ارتباط با پدر و مادر، هيچ لذتي برایش وجود نخواهد داشت. اگر این كار را ادامه دهيم رفتار ناپسندش را ترك مي‌كند.

• این رفتار آینده کودک را تهدید نمی‌کند؟
اگر اجازه دهيم كودك با پرخاشگري به اهداف خود برسد بعد از اين‌كه اين رفتار در او ثابت شد ممكن است اشتباه ديگري نیز انجام دهد. يعني بعد از مدتي ما يك بچه خوب را به بچه‌اي تبديل می‌کنیم كه مجموعه‌اي از مشكلات رفتاري مانند دزدي، دروغ‌گویی، مردم‌آزاری و...را دارد.

معمولا بچه‌هايي كه سرشت سخت دارند بدرفتار هستند و سعي مي‌كنند با پافشاري و جيغ‌زدن‌هاي بيش از اندازه به آن‌چه می‌خواهند برسند.
از ويژگي‌هاي يك بچه‌ با سرشت سخت، تسلیم کردن والدین است، يعني آن‌قدر جيغ مي‌زنند كه پدر و مادر احساس مي‌كنند اگر به بچه توجه نكنند ممكن است از دست برود در حالي‌ كه اين طور نيست.

وقتي به‌عنوان پدر و مادر، سرشت فرزند خود را شناختيم، ديگر باید به جيغ‌هایش بي‌اعتنايي كنيم. وقتي چنين كاري انجام دهيم كودك ياد مي‌گيرد یا از كنار آن مساله رد شود یا روش درست‌‌تري را در پيش بگيرد.

در این حالت کودک حس می‌کند هنگام جيغ ‌‌زدن، نمی‌تواند با پدر و مادر ارتباط خوبي برقرار کند. بايد حتما كاري انجام دهيم كه كودك حس كند دو روش وجود دارد. در روش خوب، طبق قانون مي‌تواند امتياز گرفته و مورد توجه پدر و مادر قرار بگيرد و در روش بد، با جيغ‌‌ زدن مورد توجه پدر و مادر قرار نگيرد.

از طرفي در صورتي كه جيغ ‌زدن تقويت شود، ممكن است به جروبحث هم برسد. بچه‌هايي كه معمولا از طريق جيغ ‌زدن‌ به خواسته‌هاي خود مي‌رسند در سنين بالاتر با پدر و مادر خود جروبحث مي كنند و زمينه براي پرخاشگری و زورگویی كودك تقويت مي‌شود.

بچه‌هايي كه جيغ مي‌زنند معمولا نسبت به ديگران واكنش‌هاي عاطفي پرخاشگرانه‌اي نشان مي‌دهند و سعي مي‌كنند با رفتار پرخاشگرانه، به آرامش برسند. حالا اگر ما به جيغ‌هاي کودک اعتنا كنيم اين رفتار پرخاشگرانه در او تقويت شده و گاهی اوقات به رفتارهاي كلامي تبديل مي‌شود.

• در کنار نادیده گرفتن او، ديگر از چه شیوه‌ای استفاده کنیم تا به نتیجه بهتری برسيم؟
در كنار ناديده گرفتن، بايد به تقويت رفتارهای مثبت كودك هم توجه كنيم تا ميزان پرخاشگري كم شود. اگر فقط ناديده ‌گرفتن انجام گيرد و به تقويت رفتارهاي مثبت كودك توجه نكنيم، پس از مدتي بچه ناراحت‌تر مي‌شود و آن‌قدر گريه مي‌كند تا از پدر و مادرش امتياز بيشتري بگيرد. بايد كاري كنيم كه کودک حس كند راه ديگری نیز وجود دارد که مي‌تواند به احساس ترس و اضطراب جدايي‌ خود پيروز شود و با داد و فرياد به هيچ نتيجه‌اي نمي‌رسد.

• مراحل جلوگیری از جیغ ‌زدن كودك را مي‌گوييد؟
در مرحله نخست باید مراقب باشیم جيغ‌ زدن مورد تقويت قرار نگيرد و در مرحله بعد باید بفهميم كه چرا كودك جيغ مي‌زند. آیا جيغ‌ زدن به خاطر سرشت بد بچه است یا کودک وابستگی ناامن دارد و...

• گاهی هدف کودک از پرخاشگري، رسیدن به يك خواسته‌ یا مورد توجه واقع شدن است، گاهی هم هدفش پرخاشگری به شکل کلامی یا غیرکلامی و برخورد فیزیکی است، در این‌گونه موارد باید چه رفتاری داشته باشيم؟ 
قبل از هر چیز بايد چگونگي رعایت مقررات را براي كودك توضیح دهیم. كودك بايد بداند اگر رفتار درستي داشته باشد امتياز دارد و در غير این‌صورت ممكن است تنبيه شود. اما اگر هدفش از پرخاشگري، مورد توجه قرار گرفتن یا رسیدن به خواسته‌اي است، بايد بي‌اعتنايي کرده و قانون را رعايت كنيم ولي اگر معنی اين جيغ‌زدن‌ها پرخاشگري است بايد از تكنيك‌هاي درمان رفتارهاي خشن استفاده کرده و بچه را مجازات كرد.

• با کودک چگونه برخورد کنیم که اصلا جیغ نزند؟
باید همه چیز طبق قانون و مقررات باشد تا بچه لجبازی نکرده و جیغ نزند. او باید بیاموزد خارج از قوانین عمل نکند. ما در شماره‌های پیش در مقاله "لجبازی در کودکان طبیعی است" به‌طور مفصل به چگونگی اجرای قانون پرداخته‌ایم، اما به‌طور خلاصه، لجبازی بین دو تا پنج سالگی طبیعی است و کودک بین این سنین به دلیل خودمختاری لجاجت مي‌كند و دوست ندارد به حرف والدین خود گوش دهد، بنابراین تنها راهش این است که ما از یک سوم شخص به‌ نام قانون کمک بگیریم.

برای نمونه می‌توانیم بگوییم دخترم، قانون بچه‌ها می‌گه شما باید در این ساعت به رختخواب بروید، بنابراین از آن‌جا که کودک احساس می‌کند این حرف را فرد دیگري به جز پدر و مادرش گفته و مستقیما از پدر و مادر دستور نگرفته، لجبازی نمی‌کند و به حرف‌های شما گوش می‌دهد.

• با کودک زیر دو سال چگونه رفتار کنیم؟
از شش ماهگی به بعد می‌توانیم از تكنيك‌هاي ناديده ‌گرفتن استفاده كنيم. نسبت به گريه‌ها و جيغ‌زدن‌هاي زیاد و بي‌دلیل كودك واكنش نشان نمي‌دهيم، بغلش مي‌كنيم، نازش می‌کنیم زیرا بچه زیر دو سال ناراحت می‌شود اما، نه نگاهش می‌کنیم و نه با او حرف مي‌زنيم، گريه‌ بچه که تمام شد بعد با او ارتباط برقرار مي‌كنيم.

• بچه‌هاي بيشتر از دو سال چطور، آنها را هم باید بغل کرد؟
او را بلند نمی‌کنیم. فقط نازش می‌کنیم. در این حالت کودک احساس می‌کند کنار پدر و مادر هست اما نه با او حرف می‌زند و نه نگاهش می‌کند زیرا بیشترین بار هیجانی را حرف زدن و نگاه کردن دارد. بنابراین از آن‌جا که هیچ لذتی برای او ایجاد نمی‌شود و امتیازی هم نمی‌گیرد، این رفتار را کنار می‌گذارد.